پرسشنامه استاندارد یا هنجار شده چیست؟

پرسشنامه استاندارد یا هنجار شده چیست؟

وقتی یک محقق تصمیم می گیرد تا تحقیقی انجام دهد که ابزار اندازه گیری آن پرسشنامه است، در مجموع دو راه دارد:

1) استفاده از پرسشنامه‌هاي محقق ساخته

2) ‌استفاده از پرسشنامه‌هاي استاندارد یا هنجار شده

پرسشنامه محقق ساخته، ابزاری است که محقق بر حسب اهداف و متغیرهای مورد نظر خود، اقدام به ساخت آن می کند و برای اطمینان از اینکه ابزار از ثبات، دقت و حساسیت مناسب برخوردار است، روایی و پایایی آن را مورد بررسی و سنجش قرار می دهد. پرسشنامه محقق ساخته در مواقعی استفاده می شود که ابزار مناسبی برای بررسی متغیرهای تحقیق وجود ندارد وگرنه توصیه اکید بر این است که محققان خود اقدام به ساخت پرسشنامه نکنند و تا جایی که امکان دارد از پرسشنامه های استاندارد یا هنجار شده استفاده کنند.

منظور از پرسشنامه استاندارد یا هنجار شده که معادل آن در زبان انگلیسی Standardized Questionnaire یا Normalized questionnaire است،  پرسشنامه‌اي است كه به واسطه يك پژوهش و با   «هدف ساخت پرسشنامه» به دنياي علم معرفي شده باشد، به طوریکه شواهد روان سنجي و مورد تأييد بودن اين پرسشنامه در قالب يك مقاله علمي – پژوهشي يا مقاله بين المللي ارائه گرديده باشد. پايان نامه يا ارائه پوستر شواهد مستدلي دال بر استاندارد بودن پرسشنامه تلقي نمي‌شوند، اگرچه كه برخي پژوهشگران از پايان نامه نيز به عنوان مرجع استاندارد بودن پرسشنامه در پژوهش­هاي خود استفاده مي‌نمايند!

یک پرسشنامه هنجار شده جاصل مطالعه و کاربرد پرسشنامه های متعددی است که برای اهداف و متغیرهای مختلف طراحی شده است و محققان از بین آنها به پرسشنامه ای روا، پایا و دقیق  که بر روی جوامع مختلف اجرا شده و نهایتا منجر به نتیجه ای قابل استناد شده است، دست یافته اند.

• به طور کلی استفاده از پرسشنامه استاندارد به دلایل زیر ترجیح دارد:

• روایی و ویژگی های روان سنجی این سوالات مستدل تر است. روان سنجی (Psychometrics) به مجموعه شیوه هایی اطلاق می شود که به محقق کمک می کند تا پدیده های روانی انسان را از حالت کیفی به حالت کمی (عددی) در آورد. اهمیت روانسنجی در این است که وسایل علمی لازم را برای شناخت وطبقه بندی در اختیار جامعه و متخصصان  قرار می دهد.

 

• دوم آنکه امکان مقایسه نتایج با یافته های سایر پژوهشگران فراهم می شود .

• پایایی قابل توجهی دارد .

• روایی آن قابل اعتناست.

• دقیق و حساس است

• قدرت عینی ساختن پاسخها را دارد

• بعضی از پرسشنامه های استاندارد دارای نرم یا هنجار هستند که با استفاده از آن می توان اعداد و داده های خام را تبدیل به رتبه یا مفهوم کرد.

 

          نرم يك چهارچوب داوري است كه نمره خام آزمودني بر اساس آن تفسير و در باره وي قضاوت مي شود. مقايسه نمره خام آزمودني با جدول نرم به روان شناس امكان مي دهد كه موقعيت آزمودني را نسبت به توزيع نمره هاي خام ساير افراد گروه سني، كلاسي و يا جنسي او تعيين كند.برخی پرسشنامه ها برای سن خاصی هنجار می شوند، برخی دیگز برای مردم یک کشور و یا یک فرهنگ استاندارد می شوند و برخی دیگر برای تمام مردم دنیا.

نمونه هایی از پرسشنامه های استاندارد عبارتند از:

- پرسشنامه سنجش صدمات وارد بر ورزشکاران     SCAT) Sport Concussion Assessment tool )

- پرسشنامه شادکامی آکسفورد

- سیاهه افسردگی بک

منبع: سایت دکتر کشتگر(استاد دانشگاه علامه طباطبایی)

 

---

 

 

 

 

 

لینک مرتبط: 

         مشاهده صفحه پرسشنامه ها